Kiedy w 2015 roku legnickie starostwo powiatowe ogłosiło konkurs na pamiętniki pokoleń, nikomu nie przeszło przez myśl, jak dużym zainteresowaniem ucieszy się akcja spisywania „żywej historii” babć, dziadków, sąsiadów, przybyłych na Ziemie Zachodnie z Kresów Wschodnich. Uczniowie, bo do ich adresowany był konkurs, okazali się pilnymi słuchaczami i dobrymi kronikarzami. Opowieści jest tak wiele, że podczas wręczania nagród trzeciej edycji konkursu, starosta Janina Mazur, pomysłodawczyni konkursu, zapowiedziała, że być może konkurs zostanie rozszerzony na cały kraj.

- Dzisiejszą uroczystością zamykamy długi program edukacyjny, w którym uczestniczyli uczniowie ośmiu powiatów i miasta Legnicy. Każdy konkurs został podsumowany i oceniony, a owocem były wydania książkowe. To już trzecia książka, najbardziej obszerna, ponieważ objęła największą ilość uczniów – mówi Janina Mazur, wicestarosta powiatu legnickiego, pomysłodawczyni konkursu.

- Konkurs odegrał bardzo ważną rolę, ponieważ uczniowie zainteresowali się historią i pogłębili swoją wiedzę o swoich korzeniach. Zacieśnili więzy z pradziadkami, dziadkami, czy też sąsiadami. Poznali historię, tę nietypową, której nie ma w podstawie programowej. Historię o wypędzeniu z Kresów, drodze na Ziemie Odzyskane, próbach łączenia różnych grup etnicznych, borykaniu się z rzeczywistością, która w okresie powojennym była trudna. Te historie są bardzo trudne i przejmujące. Łącznie we wszystkich książkach jest ich 134 – dodaje Janina Mazur.

Każda z historii jest wielka dla tych, którzy ją przeżyli. Każdy z nich to wielki bohater. Część z nich została zaproszona do legnickiego starostwa na podsumowanie konkursu. Ich opowieści są przejmujące.

- Przyjechałam spod Lwowa w 1951 roku. Byłam zadowolona, że mamy światło, bo tam mieliśmy tylko lampę, ale to były ciężkie czasy dla mnie jako dziecka na nowej ziemi. Miałam problemy z językiem. Pomału udało się dojść do normalności. Nigdy nie przestałam tęsknić – mówi ze łzami w oczach Stefania Kwiatkowska z Prochowic.

Zanim do Polski, najpierw na Syberię jako 11-letni chłopiec trafił dziś 93-letni Jan Greń z Prochowic, który swoją historię opowiedział jednej z uczennic prochowickiej szkoły.

- Moje życie i przeżycia wojenne są nie do opowiedzenia w skrócie. Urodziłem się na Kresach w Żydaczowie. Cztery miesiące po wybuchu wojny, jak wkroczyła Armia Czerwona wywieziono nas na Syberię. To nieludzka ziemia. To wielkie bestialstwo, żeby małe dzieci, kobiety w ciąży wywozić w bydlęcych wagonach. Pracowałem tam już jako trzynastolatek w Tajdze przy wyrębie lasu. To była praca od zmierzchu do świtu przy straszliwym głodzie. Nie przypominam sobie żebym przez te sześć lat był najedzony – opowiada Jan Greń.

Cała historia Jana Grenia i pozostałych 132 bohaterów znalazły się w trzech tomach „Pamiętnika Pokoleń”, historii, którą poznać powinien każdy, historii, która dzisiaj w obliczu wojny w Ukrainie dla wielu z nich ożyła.

„Pamiętnik Pokoleń”, bo to jeden z żywych przykładów na to, jak zostawić w pamięci potomnych dziedzictwo historyczne.